Χέλτσιτσκι, Πετρ

(Chelcicky, Τσέλτσιτσε; γύρω στα 1390 – γύρω στα 1460). Βοημός φιλόσοφος. Φίλος της μοναξιάς και ασκητικός, σε μια εποχή αναστατώσεων και φανατικών παθών, εκφράζει στα πολυάριθμα έργα του, τις βαθύτερες τάσεις της εποχής του, αναλύοντας μια μεγάλη σειρά θεολογικοκοινωνικών θεμάτων. Τα δύο κυριότερα έργα του Βιβλίο των εξηγήσεων της σωτηρίας με τα κυριακάτικα κηρύγματα όλου του έτους και Το δίχτυ της πίστης γράφτηκαν γύρω στα 1440. Από καθαρότερα φιλοσοφική άποψη, η σκέψη του X. χαρακτηρίζεται από έναν οξύ δυϊσμό με κέντρο την πάλη του Καλού και του Κακού. Επιδίωξη του X. είναι η θερμή υπεράσπιση της αξιοπρέπειας και της αξίας της ανθρώπινης πρσωπικότητας, που, στην αποφασιστική αντίστασή της σε κάθε μορφή εξωτερικού καταναγκασμού –από τις τελετές λατρείας του κράτους έως την καταπίεση που ασκεί ο πλούτος και η κατάχρηση δύναμης των κοινωνικά ανώτερων τάξεων– φτάνει σε ουτοπιστικά αναρχικά οράματα ευαγγελικού χαρακτήρα. Αν και σήμερα νεότερες μελέτες τείνουν να αποδώσουν μερικές πλευρές της σκέψης του X., που παλαιότερα τις θεωρούσαν πρωτότυπες, σε επιδράσεις παλιότερων στοχαστών, αυτή μένει πάντα μια από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις της εποχής του, με τη γεμάτη πάθος διεκδίκηση της αξιοπρέπειας του ανθρώπου που διαπνέει όλο το έργο του.